Đặc sản Cốm làng Vòng có từ lâu đời và được làm từ nếp cái hoa vàng, một năm có hai vụ: vụ chiêm vào tháng tư. Và vụ mùa, bắt đầu từ ngày lễ vu lan cho đến tháng mười. Khi ấy là vào mùa thu, mùa của đất trời Hà Nội.
Có người nói rằng, nếu Hè là khúc ca rộn ràng, Đông là bản nhạc sầu muộn thì Thu Hà Nội nhẹ nhàng mà tha thiết. Nắng mùa Thu không chói chang, vàng vọt mà mát mẻ. Những giọt nắng ấy có đủ sức nhuốm vàng cả cánh đồng, cành cây, ngọn cỏ. Chẳng thế mà người ta gọi Thu là mùa của “lá vàng”, mùa của hương đồng gió nội. Và trong hương đồng gió nội ấy, không thể không nhắc đến cốm làng Vòng, một thức quà tao nhã, bình dị, đậm đà hương vị tinh khiết của xứ sở Hà Thành.
Mỗi độ thu về, trong tiết trời lành lạnh, Hà Nội lại nồng nàn hương cốm. Một thứ quà ngon nổi tiếng – thứ quà của lúa non. Và trong cuốn “Hà Nội 36 phố phường”, Thạch Lam đã ví: “Cái màu xanh tươi của cốm như ngọc thạch quý”.
Làng Vòng khi xưa vốn là vùng trù phú, người làng Vòng sở hữu những bí quyết làm cốm ngon được truyền từ bao đời. Nay làng Vòng chỉ khoảng chục nhà làm cốm, nhưng đến đây người ta sẽ không khó để bắt gặp những người phụ nữ trạc tuổi trung niên ngồi bán cốm ở đầu cổng làng. Được biết ngày trước mọi công đoạn làm cốm đều được làm bằng thủ công, phải mất nửa tiếng mới làm xong một mẻ cốm. Bây giờ vẫn cối đá và chày gỗ đấy nhưng chạy bằng máy chỉ mấy phút là giã xong một mẻ cốm. Trừ một số công đoạn mà máy có thể hỗ trợ thì người dân làng Vòng vẫn làm cốm theo cách làm xa xưa từ đãi thóc rang cốm đến sàng sậy.
Cốm được gói bằng lá sen và sợi rơm đã ngả vàng (Ảnh minh họa)
Cốm làng Vòng mang hương vị đặc biệt và phong cách của cốm Hà Nội, dù người Hà Nội có đi xa cũng không thể nào quên được. Thưởng thức cốm Làng Vòng là để thưởng thức một hương vị cốm hoàn toàn mới lạ và độc đáo, cảm nhận sự khác biệt khi so sánh với các loại cốm khác. Cốm làng Vòng dẻo, thơm ngon và đậm màu sắc dân gian truyền thống. Cũng làm từ lúa nếp nhưng người làng Vòng phải chọn cắt những bông lúa nếp còn non, xanh và đẫm hơi sương. Lúa để làm cốm thì không được vò hay đập mà phải tuốt. Sau đó cho vào nồi rang. Cốm rang xong phải mang giã ngay, không được để nguội. Trong quá trình giã phải có kỹ thuật, đòi hỏi sự khéo léo của bàn tay người thợ, không được giã mạnh tay, vì như vậy cốm sẽ nát. Khi giã phải luôn tay đảo cốm từ trên xuống, giã khoảng10 lần thì thêm ít nước cất từ hoa bưởi rồi đựng vào lá sen. Cái thứ quà tinh khiết ấy phải đươc gói bằng lá sen mới thơm được vì đó là lá của một loài hoa sạch sẽ, gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn, và khi cốm được gói bằng lá sen thì cốm mang một mùi thơm đặc biệt. Hương của cốm hòa với hương sen thoang thoảng làm cho hương cốm trở nên thơm mát, dịu nhẹ và lan tỏa hơn.
Cốm làng Vòng, một thức quà tao nhã, đậm đà hương vị tinh khiết của xứ sở Hà Thành
Cốm Vòng được bán khắp các phố, chợ Hà Nội. Cứ mỗi mùa thu đến, lại thấy các bà, các chị làng Vòng quẩy đôi gánh xinh xinh, giắt đầy cây lúa non đã tuốt hạt, đi dọc các phố mà rao “Ai cốm đây” nghe thật quen thuộc. Hương vị của cốm lan tỏa khắp mọi con đường, ngõ phố Hà Nội và mang màu xanh của thiên nhiên, của đất trời. Và trong kí ức của người Hà Nội, dẫu là trẻ thơ hay người già đều tràn ngập kỉ niệm đẹp gắn liền với hương vị của cốm. Và đó chính là món quà bình dị và tao nhã mà tạo hóa đã ban tặng cho người Hà Nội. Người Hà Nội thanh lịch nên đều gửi tặng bạn bè những thức quà tinh tế.
Giờ đi qua các con phố của Hà Nội, đâu đó thoảng trong hơi gió cái hương thơm nhè nhẹ của cốm. Chợt ngâm nga câu hát của cố nhạc sỹ Trịnh Công Sơn: "Hà Nội mùa thu, mùa thu Hà Nội/ Mùa hoa sữa về, thơm từng ngọt gió/ Mùa cốm xanh về, thơm bàn tay nhỏ/ Cốm sữa vỉa hè, thơm bước chân qua."
Theo Trân Thanh (t/h)
Nguồn: vietq.vn (26/5/2017)
